بررسی آئین عیاری در تاریخ ایران

یکی از جنبه های قابل مطالعـه در تـاریخ اجتمـاعی ایـران، رواج آیـین جـوانمردی اسـت. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بنیاد این آیین اجتماعی در ایران پیش از اسلام گذاشته شـدهاست، زیرا بسیاری از افکار مانویان در آن یافت مـیشـ ود .ایـن آیـین را در داسـتان هـای شـاهنامهفردوسی میتوان دید که هر یک از این داستانها میتواند نمـودی از عیـاران ایـران قبـل از اسـلاممیباشد. رواج آیین عیاری بعد از اسلام نشانه ستم ملی و طبقاتی از سوی  خلفا میتوانست باشـد . عیاران بیشتر از میان طبقه عوام بودند و از بینوایان و ضعفا حمایت می کردند. هدف آنان مبـارزه بـااشراف و ثروتمندان و گرفتن داد ستمدیدگان و بینوایان بود. آیـین عیـاری بعـد از اسـلام بـا نفـوذمسلمانان از ایران و سوریه به اروپا راه یافت و پدیده جوانمردانه ای به نام شـوالیه گـری را در قـرندهم میلادی پدید آورد.   نهضتهای عیاری در دوره خلفای عباسی در شرق ایران پدید آمدند و سرمنشاء حوادث و پیدایش حکومت هایی شدند و همچنین آئین عیاری به مثابه یک ارزش اجتماعی باقی ماندنـد و درهر دوره به شکلی خودنمایی کردند.